In Zwijndrecht ligt Moesland, een CSA-boerderij die op een heel andere manier aan landbouw doet. Oprichter Koen Doggen legt uit hoe Moesland werkt, waarom hij ermee begon na een carrière in het onderwijs, en wat eerlijke, ecologische én lokale voedselproductie voor hem betekent. Eén ding is zeker op Moesland proef je niet alleen de groenten, maar ook het engagement.
Koen Doggen: “CSA staat voor "Community Supported Agriculture", ofwel gemeenschapslandbouw. Het idee is dat de gemeenschap mede-eigenaar wordt van het landbouwproces. Mensen nemen hun verantwoordelijkheid op voor voedselproductie door de boer op voorhand financieel te steunen. In ruil krijgen ze verse, lokale groenten – en inkijk in de manier waarop wij werken.”
Koen: “Wij werken met pakketten. Gezinnen kunnen zich inschrijven en krijgen het hele jaar door groenten van onze velden. We telen een grote variatie – zo’n 70 verschillende soorten – om monoculturen te vermijden. Dat verhoogt de biodiversiteit en maakt chemische bestrijdingsmiddelen overbodig. Zelfs de pesticiden die toegelaten zijn in de biologische landbouw vermijden we bewust.”
Koen: “We werken vooral preventief, bijvoorbeeld met insectengaas. Maar ook met slimme combinaties. We gebruiken knotwilgen en bloemenstroken, en trekken zo natuurlijke vijanden van plagen aan. Ook onze bodem behandelen we met veel respect. We bewerken die minimaal, werken met compost en groenbemesters, zodat hij koolstof kan vasthouden en het bodemleven versterkt wordt. Dat maakt onze planten robuust, ze kunnen zelf hun plan trekken.”
“Je kan hier zien wat lokale, eerlijke en ecologische landbouw écht inhoudt.”
Hoe ben je op het idee gekomen om Moesland op te richten?
Koen: ”Ik heb dertien jaar in het onderwijs gewerkt als studiemeester. Rond de financiële crisis van 2008 begon het te kriebelen. Ik hoorde dat de biolandbouw als enige sector bleef groeien, maar dat 90% van onze biovoeding toen nog geïmporteerd werd. Dat vond ik absurd. Tegelijk hoorde ik hoe slecht boeren het hebben: lage prijzen, geen onderhandelingspositie… Toen ontdekte ik het CSA-model, waarbij klanten zich engageren voor een jaar, de prijs op voorhand vastligt en de boer zelf die prijs kan bepalen. Ik heb me dan omgeschoold tot bioboer, en zo is Moesland ontstaan.”
Koen: “We voorzien pakketten voor ongeveer 120 gezinnen, van mei tot december. Die worden wekelijks verdeeld via zes afhaalpunten. Mensen kunnen kiezen om alles te eten wat we telen – inclusief minder bekende of vergeten groenten – of een klassieker pakket kiezen. In de winter bieden we ook een aangepast abonnement, met groenten die lokaal geteeld of bewaard kunnen worden, zonder verwarmde serres.”
Koen: “Zowel in Zwijndrecht als in Antwerpen, en we leveren ook aan twee winkels in de stad. Daar proberen we een soort fair trade systeem op te zetten: zij engageren zich om bepaalde producten op voorhand af te nemen, aan een eerlijke prijs die wij bepalen.”
“We werken enkel samen met wie onze prijzen respecteert. Als iemand zou beginnen te onderhandelen, stopt de samenwerking. De prijs moet kloppen met wat het kost om te telen.”
Koen: “Fair trade is geen exclusief zuidelijk verhaal. We werken enkel samen met partijen die onze prijzen respecteren. Als iemand zou beginnen te onderhandelen over de prijs, stopt de samenwerking daar. De prijs moet correct zijn voor wat het kost om het te telen.”
Koen: “Nee, maar dat komt ook omdat voeding historisch té goedkoop is geworden. Vroeger ging 40 à 50% van het gezinsbudget naar voeding. Nu is dat nog maar 15%. Tegelijk krijgen wij nauwelijks subsidies - nog niet 1% van onze omzet komt uit subsidies - terwijl wij op een duurzame manier telen én lokaal werk creëren."
Koen: “Omdat je hier kan zien wat lokale, eerlijke en ecologische landbouw écht inhoudt. En je proeft het verschil – letterlijk en figuurlijk. We tonen graag hoe het anders kan.”
Naam: Koen Doggen (45)
Woonplaats: Zwijndrecht
Werk: fulltime landbouwer & eigenaar van Moesland
Website: Moesland - groentepakketten uit Zwijndrecht
(Tekst: Hannah Petitjean - Beeld: Moesland)
Neem contact op met Bianca De Wolf
E-mail: info@defaireronde.be
Ook een Faire Ronde in jouw gemeente?
Bekijk de handleiding
